Badkamer, "natte cel".

De badkamer (in jargon: "natte cel") is de belangrijkste ruimte in een aangepast huis. Hier vindt de meest intensieve verzorging plaats, al dan niet met (grote) hulpmiddelen. Dat wil zeggen dat de vele, dagelijks weerkerende verzorgingshandelingen er zo licht mogelijk uit te voeren zijn. Deze ruimte behoeft er niet als een ziekenhuis uit te zien. U kunt hiervoor beter een bij uw persoonlijke stijl passend ontwerp (laten) maken. Professionele hulpverleners mogen wel eisen, dat zij volgens de "Arbo-richtlijnen" (Wet Arbeidsomstandigheden) kunnen werken.


(Lees meer...)

aangepast toilet
 
aangepaste badkamer

aangepaste wastafel


De bad­kamer.

Probeer samen met de gebruiker en de ergotherapeut op het revalidatiecentrum allerlei mogelijkheden uit. Zo stelt u vast wat in uw geval handige en werkbare oplossingen zijn. Let op het verschil tussen vast, verstelbaar en nastelbaar:

  • Elektrische hooglaag verstelbaarheid van bad, stretcher of wastafel is alleen nodig bij intensief gebruik door zowel rolstoelers als lopers, of bij groot lengteverschil van hulpverleners. Let op de benodigde elektra- en/of wateraansluitingen.
  • Handmatige hooglaag verstelbaarheid (met een zwengel oid.) is voor de zorgvrager doorgaans te zwaar. Het is wel geschikt voor verzorgers.
  • Nastelbaarheid vraagt altijd om gereedschap, dit betreft zeer incidentele aanpassing, bv. in verband met groei.


De benodigde minimum oppervlakte voor een badkamer is de optelsom van:

  • toilet, zittend douchen of wastafel: elk 2m2.
  • liggend verzorgen of douchestretcher: elk 3m2.
  • gebruik verrijdbare tillift: 2m2.


Andere belangrijke aandachtspunten zijn afhankelijk van de individuele gebruiker, diens mate van verzorging, en de financiële of bouwkundige mogelijkheden. Denk in elk geval altijd aan een slip- en slijtvaste vloer zonder hoogteverschillen, op afschot naar doucheput of -goot. Verder is voldoende kastruimte voor disposibles (luiers, sondes, ed.) belangrijk.

 
zorgstretcher aankleed

Verschonen.


aankleed

Zowel kleden als verschonen kan op een aankleedtafel of het bed. Een aankleedtafel is te combineren met een douchestretcher. Deze kan eventueel in de slaapkamer staan. Moet in dat geval eenvoudig badkamer in te rijden zijn. Denk er wel om dat het hulpmiddel na het douchen nat is en nog terug naar de slaapkamer moet!

Eenvoudige tafels hebben vier stalen poten en een gespannen canvas werkvlak. Duurdere tafels of werkbladen hebben opbergruimte voor kleding, zijn in hoogte verstelbaar of opklapbaar tegen de wand. Ze kunnen in kleur en model aan de gewenste smaak worden aangepast. Een opstelplaats vraagt doorgaans 700x1600mm tot 900x2200mm. Bij een hooglaag systeem is er bv. een lage stand waar gebruiker gemakkelijk opklimt, en een hoge werkstand. Let bij alle typen op onderrijdbaarheid voor eventuele tillift.

 
toilet met beugels spoel-fohninstallatie
Afbeelding: Wc Vamat.

overrijdbaar toilet

Toiletgang.


overrijdbaar toilet

In verband met de benodigde manoeuvreerruimte voor rolstoel of hulpmiddel rond het toilet wordt dit veelal gecombineerd met de badruimte. Specifieke aandachtspunten voor het toilet zijn:

  • Toiletpot kan worden uitgerust met opklapbare steunen, zonodig ver- of nastelbaar. Voorzien van toiletrolhouder (onder handbereik), of buiksteun tegen voorovervallen. Bij zware personen is een extra vloersteun mogelijk.
  • Toiletverhogers zorgen voor gemakkelijker opstaan. Er bestaan hogere potten, ver-/nastelbare potten of losse potverhogers. Er zijn ook "sta-op-toiletten", waarbij de zitting elektrisch omhoog komt om het gaan zitten of staan te vergemakkelijken.
  • Toiletpot kan (ook achteraf) voorzien worden van een spoel/föhninrichting. Let in dat geval vooraf op (loze) aansluitingen voor water/elektra.
  • Een verrijdbare wc-stoel is al dan niet voorzien van een po (dan is er een spoeltoilet nodig voor het legen). Extra zit- of hoofdondersteuning, leuningen en uitvalbeveiliging zijn mogelijk.
  • Toiletstoel boven overrijdbare pot. Pot op standaardhoogte, afstand voorzijde pot tot (obstakels op) achterwand minimaal 700mm. Hoge stortbak of inbouwreservoir zijn beide mogelijk.
  • Spoelsysteem moet bedienbaar zijn voor de gebruiker of de hulpverlener (trekkoord, drukknop, elektrisch oog).
 
tanden poetsen aan wastafel joost in toiletstoel bij wastafel

Wassen.


joost in toiletstoel bij wastafel

Wastafels zijn er in soorten en maten. Verstelbaar of nastelbaar. In plaats van een dure verstelbare voorziening zijn ook twee wastafels op verschillende hoogten mogelijk. Hieronder vindt u een aantal punten die belangrijk kunnen zijn.

  • Bij rolstoel onderrijdbare wastafels is een diepte van plm. 500-550mm nodig vanwege de naar voren stekende voetsteunen. Let daarbij op de plaatsing van heetwaterleiding en syphon tov. knieën en voetplank. Eventueel een borstuitsparing om bij de kraan te kunnen.
  • Een stopcontact (evt. zwakstroom) is handig voor scheren en/of elektrische tandenborstel.
  • Een lange spiegel tot op het aflegvlak van de wastafel (dan geen planchet toepassen) is vanuit de rolstoel net zo bruikbaar als een meestal duurdere kantelspiegel. Er moet dan wel een aflegvlak achter de kranen aanwezig zijn, bereikbaar vanuit de rolstoel.
  • Gemakkelijk bedienbare koud- en warmwater mengkranen toepassen. De kraan moet één lange greep hebben.
  • Thermostatische kranen of kranen met temperatuurbegrenzer voorkomen verbrandingen als de verzorger even niet oplet.
  • Een "kappersdouche" aan de kraan werkt zodra hij wordt omvat en schakelt zich zelf uit na loslaten. Dit bespaart handelingen en maakt snel afspoelen mogelijk.
 
opklapbaar douchestoeltje joost in douchestoel losse douchetoiletstoel douchestretcher

Douchen.


joost in douchestoel

Het douchen kan op verschillende manieren plaatsvinden. Al naar gelang de zorgvraag staand met beugels, zittend op een opklapbaar stoeltje, in een verrijdbare douchestoel, of liggend op een douchestretcher.

Vast of opklapbaar douchezitje.

Een vast of opklapbaar aan de wand bevestigd douchezitje kan zijn voorzien van arm, rug, of hoofdsteun. Dan wel opklapbare zijbeugels of een buiksteun tegen voorovervallen.

Verrijdbare douchestoel.

Zittend in een verrijdbare douchestoel, al dan niet met extra zit/hoofdondersteuning, leuningen en uitvalbeveiliging. Afmetingen plm. 700x1200mm, draaicirkel 1500mm. Voordeel is dat het gehele lichaam onder de straal zit (comfortabel), en dat de stoel zonder extra tilhandeling ook bij de wastafel gereden kan worden. Nadeel is de slechtere bereikbaarheid van het onderlichaam bij het wassen. Al is dat bij sommige duurdere types wel mogelijk. Vloer op afschot naar het putje, zonder waterkeringen of drempels die zeer storend zijn bij gebruik van verrijdbare hulpmiddelen. Een spatscherm (evt. laag, zodat helper er overheen kan reiken) houdt het water in de douchehoek.

Douchestretcher.

Een stretcher is een stalen, aluminium of kunststof frame, bespannen met canvas of kunststof netwerk. Opstelplaats nodig van 700x1600mm tot 900x2200mm. Soms is hoofd/voeteneind verstelbaar. Eenvoudige stretchers hebben vier poten, doorgaans onderling gekoppeld ivm. stabiliteit. Handige mensen kunnen zelf iets op maat maken. Onder het waterdoorlatende oppervlak kan zich een opvangbak met afvoerslang bevinden. Hiervoor is een aparte rioolafvoer nodig. Dat beperkt gedeeltelijk het waterballet tijdens gebruik.

Er zijn verrijdbare en opklapbare stretchers, wat extra flexibiliteit in de verzorging geeft. Soms met hooglaag systeem; een lage stand waar gebruiker gemakkelijk opklimt, en een hoge werkstand. Liggend op een stretcher (evt. gecombineerd met aankleedtafel) is minder comfortabel als zittend douchen. Tegen afkoeling daarom een tweede douchekop en 2 kV straallamp toepassen.

Bij een badstretcher kunnen soms de zijkanten omhoog geklapt worden, zodat een 100 á 200mm hoge bak ontstaat waarin gebadderd kan worden. Dit kan een redelijke vervanging zijn voor een echt bad (dat zelden verstrekt wordt). Let bij alle typen op onderrijdbaarheid voor eventuele tillift. Of, in combinatie met een bad, op overrijdbaarheid daarvan.

 
zorgstretcher aankleed

Baden.


badlift

Voor sommige zorgvragers kan een bad een positieve uitwerking hebben. Bv. als therapie bij bepaalde spierziekten. De nadelen zijn extra transfers en zwaardere verzorging (werkhoogte in het bad is doorgaans te laag). Zowel het bad zelf als de extra benodigde m2's of evt. noodzakelijke badliftjes zijn meestal niet subsidiabel. Indien u de ruimte en de middelen heeft, is een bad te overwegen. Let dan wel op het volgende:

De afmetingen van de meeste baden zijn plm. 750x1750mm tot 900x1900mm. Voor een tillift dient onder het bad een ruimte van 1000-1200mm breed en 200-300mm hoog vrij te zijn, over de volle diepte.

In/uit bad gaan is mbv. een tillift (hangend in slings of beugel) mogelijk. Er zijn bad zitkuipjes aan een lift en opblaasbare badzitjes die u helpen om over de badrand te kunnen komen.

Een erg sjieke oplossing zijn de (meestal vrijstaande) baden met waterdicht deurtje, waar u zo instapt. Deze zijn echter zeer kostbaar.

Soms is een plek voor een bad onder de (wel subsidiabele) stretcher mogelijk, dan zijn geen extra m2's nodig. Let in dat geval op de extra noodzakelijke handelingen (stretcher afruimen, opklappen, evt. wegrijden) om het bad te bereiken. Bij incidenteel gebruik hoeft dit geen bezwaar te zijn.

adres grootveld architekt en adviseur
Site design and copyright by Ir Grootveld / Blinksoft.