Uw bouwkundig ontwerper of architekt.
Op grond van het programma van eisen dat u met uw ergotherapeut heeft opgesteld, maakt een architect of bouwkundige een ontwerp. Rekening houdend met de bouw- en zorgtechnische mogelijkheden in uw woonsituatie. Een deskundige ontwerper ziet meerdere bruikbare oplossingen. Waaruit u een weloverwogen keuze kunt maken. Uw bouwkundige werkt het gekozen ontwerp vervolgens uit in bouwtechnische tekeningen. Die vormen een goede basis voor offertes of een eventuele vergunning.
In het ontwerp worden op hoofdlijnen de belangrijkste keuzen gemaakt. Over de zorgaanpassingen en uw eigen woonwensen. Bij huurders heeft de woningeigenaar de belangrijkste stem in het ontwerp. Het is immers zijn woning. Wmo-aanpassingen mag hij echter niet weigeren. Als eigenaar-bewoner bepaalt u zelf hoe een ontwerp er uitziet. Met een persoonsgebonden budget realiseert u (op eigen kosten) buiten het budget voor de Wmo-aanpassingen ook uw verdere woonwensen.
Uw ontwerper of architect.
Een architect of bouwkundige beoordeelt de bouwkundige gevolgen van het wensenpakket in uw woonsituatie. Zijn ontwerp houdt rekening met de technische, esthetische en ergonomische mogelijkheden van uw huis. Een goede architect is in staat meerdere goede oplossingen te bedenken, elk met zijn eigen voor- en nadelen. U kunt zo een weloverwogen keuze maken.
Het meest ideaal is een ervaringsdeskundige architect of bouwkundige. Die heeft niet alleen ervaring met zorgaanpassingen thuis. Hij beschikt ook over het inlevingsvermogen in de emotionele kanten van het leven met beperkingen. Verder moet hij kennis hebben van alle betrokken vakgebieden, waaronder ergonomie, Wmo-regelgeving, thuisverzorging, financiën ed. Deze soms tegenstrijdige eisen smeedt hij samen in een praktisch en esthetisch ontwerp.
Bouwkundigen of architecten beschikken zelden over al deze vaardigheden. Daarvoor komen complexe woningaanpassingen nu eenmaal te weinig voor. Toch vallen in deze fase de belangrijkste beslissingen over uw toekomstige leefsituatie. Kies dus zo mogelijk voor een gespecialiseerd ontwerper.
Houdt u er rekening mee, dat tekeningen een schematische weergave zijn van de werkelijkheid. Het vergt deskundigheid om een bouwkundige tekening te maken en ruimtelijk juist te interpreteren. Al suggereert moderne tekensoftware alsof "iedereen dat kan". Vergissingen in tekeningen kunnen tijdens de bouw het verschil uitmaken, of iets "net wel" of "net niet" uitvoerbaar blijkt... Dan moet er acuut een bruikbaar alternatief op tafel komen. Of nog erger, uw aannemer verzint zelf iets...
Handboek voor Toegankelijkheid.
Niet gespecialiseerde bouwkundigen baseren zich op algemeen beschikbare standaard-informatie over handicaps. Zoals het veel gebruikte "Handboek voor Toegankelijkheid" (Reed-Elsevier). Dat naslagwerk biedt nuttige informatie over toegankelijk bouwen. Tot en met het niveau van zelfredzaam handrolstoel gebruik.
De zwaardere (complexe) thuisverzorging laten de samenstellers nadrukkelijk buiten beschouwing. De zorgverlening is bij kinderen met beperkingen en bij progressieve aandoeningen bepalend voor de ruimtebehoefte. Meer dan alleen de toegankelijkheid. Belangrijke zaken ontbreken dan ook in ontwerpen op grond van dit Handboek. Wat de toekomstige bruikbaarheid niet ten goede komt.
Het bouwkundige ontwerp.
Het is verstandig om zelf al wat van uw ideëen te hebben geschetst, voordat u een ontwerp laat maken. Probeert u zich zo in te leven, hoe u een en ander in uw droomhuis verwezenlijkt wil zien. Die schetsen hoeven er niet professioneel uit te zien, het gaat om uw ideëen erachter. De ontwerper haalt er een heleboel nuttige informatie uit. Naast datgene wat u al met elkaar besproken heeft.
Aan de hand van het voorgaande maakt uw ontwerper enkele passende indelingsschetsen en bespreekt deze met u. In één of meer vervolgrondes verwerkt de ontwerper uw eventuele commentaar in zijn plan. Daarbij houdt hij ook rekening met de bouwkundige, planologische en financiële mogelijkheden. Op grond van dit ontwerp kan het overleg plaatsvinden met de planologische dienst en welstandscommissie van uw gemeente. Die vormen soms een lastig te nemen obstakel, vanwege niet altijd objectief geformuleerde eisen. Na principegoedkeuring door deze instanties kan het ontwerp worden uitgewerkt voor de aanvraag van offertes en zonodig een Omgevingsvergunning (voorheen bouwvergunning).
Beoordeling van een ontwerp.
Elk ontwerp is een compromis tussen verschillende, vaak tegengestelde eisen. Zo kan een lift bijvoorbeeld beneden beter links en boven beter rechts uitkomen. U(w ontwerper) moet in zo'n geval keuzes maken, die zo dicht mogelijk bij uw eigen uitgangspunten blijven. Dat is meestal een behoorlijk ingewikkelde puzzel. De mate waarin een ontwerper daarin slaagt, geeft diens kwaliteiten aan.
Eist u van uw ontwerper plattegronden met ingetekend meubilair, hulpmiddelen, zorg- en manoeuvreerruimte. Op de juiste schaal. Let op zaken als tillift, (gekantelde) rolstoel, liggende verzorging, beademing ed. Zonder deze invulling is een zinvolle beoordeling van de bruikbaarheid van een bouwplan niet goed mogelijk. Eventuele ontwerpfouten kunt u als leek vaak niet goed inschatten. Zeker wanneer u een minder goed ruimtelijk inzicht heeft. Met een doordacht ontwerp investeert u in uw toekomstige leefsituatie. En dat hoeft er beslist niet als een "ziekenhuisje" uit te zien!
Houdt u(w ontwerper) voldoende rekening met dagelijks intensief gebruik? Met name van badkamer ("natte cel") en slaapkamer. Zij moeten uiteraard ruim genoeg zijn, maar tegelijk voldoende compact om efficiënt te kunnen werken. Soms ontwerpt men extra grote zorgruimten "voor de zekerheid". Dat betekent onnodig hogere bouwkosten. Of men tekent ongeschikte indelingen. Bij nieuwbouw en grote verbouwingen dient een integraal ontwerp voor de gehele woning te worden gemaakt. Het gebruik van hulpmiddelen heeft gevolgen voor het gehele huis. Bij de entree net zo goed als in de schuur of de keuken.
Veel revalidatiecentra beschikken over een zogenaamde "knipkaart". Op papier of in de vorm van een computerprogramma. Met tekeningen van de meest voorkomende hulpmiddelen op schaal. Schaal 1:20 betekent: 5cm op tekening is 1m in werkelijkheid. Meet uw eigen meubilair op, en maak op schaal 1:20 een precies kloppende tekening van de ruimte(n) waar het om gaat. Of u gebruikt de tekening van uw architect. Zo kunt u naar hartelust schuiven met de uitgeknipte meubels en hulpmiddelen. Dat werkt heel verhelderend....
Tenslotte.
In uw ideale bouwplan wilt u, naast datgene wat ergonomisch noodzakelijk is, uw eigen woonwensen en die van eventuele andere gezinsleden realiseren. Hoe beter iedereen zich thuis voelt, hoe langer de verzorging van alledag straks is vol te houden. Het is dan ook belangrijk, om beide zaken in één totaalplan integraal mee te nemen.
Er is binnen de Wmo voor privéwensen geen (financiële) ruimte aanwezig. De gemeente gaat altijd uit van de meest minimale oplossing ("goedkoopst compenserend"). Sommige gemeenten onderkennen het belang van een goed leefklimaat, en gaan soepeler met de kosten van uw wensen om. Geen enkele gemeente gaat echter zover, dat zij voor u een integraal bouwplan ontwikkelen, gebaseerd op uw eigen woonwensen.
De Wmo biedt u de mogelijkheid van een persoonsgebonden budget (pgb). Op die manie kunt u zelf de meerkosten voor ontwerp en bouw van de door u gewenste extra's te dragen. Voor het kunnen vaststellen van een realistisch pgb-bedrag, is intensief overleg met uw gemeente noodzakelijk. Laat uw ontwerper daarom altijd een integraal totaalplan maken. Vraag hem de verschillen aan te geven met de goedkope "Wmo-oplossing" die uw gemeente voorstaat. Liefst onderbouwd met geldige argumenten. U kunt dan aan de hand van beide opties heldere vergelijkingen maken, ook op het gebied van de kosten.
Blijf op de hoogte!
Ir Grootveld op:
