Slaapkamer, uitraasruimte.
De slaapkamer wordt behalve voor het slapen door opgroeiende jeugd ook gebruikt als zitkamer en om huiswerk te maken. Kinderen en pubers willen hun privacy. Ze willen ongestoord kunnen spelen of "chillen". Met vrienden die (ook) in een rolstoel zitten. Volwassenen komen er alleen om te slapen, meestal in de buurt van hun partner.
De uitraas- (of "timeout")-ruimte is een ruimte waarin een persoon met ernstige gedragsproblemen zich veilig kan afzonderen om tot rust te komen. Deze prikkelarme ruimte wordt soms gecombineerd met de slaapkamer.
De slaapkamer.
Voor een kamer waar voornamelijk door één persoon geslapen wordt is 10-12 m2 minimaal noodzakelijk. Daarin passen een hooglaagbed met werkruimte, een of twee kasten (kleding en medisch materiaal) en een studie/speelblad. Bij medegebruik als een zit-/slaap-/speelkamer, bij extra zorgbehoefte of bij meerdere bedden is een oppervlakte van 16-18 m2 verdedigbaar.
Bij intensieve verzorging en/of ernstige aandoeningen dient het bed met het hoofdeind tegen een wand geplaatst te kunnen worden, zodat verzorging aan twee lange zijden mogelijk is. Rondom het bed is derhalve 700-1000mm omloopruimte nodig. Aan één lange zijde moet dat bij gebruik van een tillift tenminste 1500mm-1800mm zijn.
Aandachtspunten.
De ligging van een slaapkamer nabij de bad- en de leefruimte levert voor dagelijkse verzorging de kortste weg op. Let de geluidswering tussen woon- en slaapruimte. Een feest in de woonkamer is storend voor een slapend kind of rustende volwassene in de slaapkamer. Housemuziek in de slaapkamer van een puber is net zo storend voor uw rustige tv-uurtje in het woonvertrek.
Draaideuren met sponningrubbers isoleren geluid beter dan schuifdeuren of -wanden. Die laatste zijn weer wijder open te zetten om de slaapkamer beter bij het woongedeelte te kunnen trekken. Een tussenhalletje geeft betere geluidsisolatie. De daarvoor aanwezige tweede deur kan naar believen open of dicht gezet worden.
Een zorgbed moet in hoogte verstelbaar zijn. Staat het altijd in één vaste verzorgingsstand, dan voldoet ook een hoogslaper of zelfgemaakt bed op hoogte. Zo'n bed kan voor een kind tegelijk als speelbox dienen. Zeker als het verrijdbaar is naar het woonvertrek. Goede hekken voorkomen dat een kind uit bed kan vallen. Kijk in geval van kinderen altijd naar de toekomst en reken met volwassen bedmaten. Bij een hooglaagbed is dat 1000x2200mm incl. evt. aangehaakte beademing, medische apparatuur ed.
Bij volwassenen uitgaan van een tweepersoonsbed ivm. de partner. Losse bedden zijn ook mogelijk, al dan niet in hetzelfde ledikant. Eén daarvan is aangepast (hooglaag), de andere is voor de partner. Er bestaan tweepersoonsbedden waarvan één of beide delen hooglaag kunnen. Voor mensen die moeilijk uit bed kunnen gaan staan, zijn er "uitstapbedden", waarvan de matras een kwartslag draait en in een soort "leunstoelstand" komt staan.
- Kast (eventueel onderrijdbaar; hang/leggedeelte).
- Extra kastruimte voor disposibles (luiers, sondes, ed.)
- Werkblad 1-2 m lang en 700mm diep (spelen, computer).
- Plaats voor speelgoed, rolstoel, tillift.
- Speelruimte (ook voor bezoekende vriend(inn)en in rolstoelen).
- Extra ruimte voor medische apparatuur (beademing ed.).
- Intercom (en leidingen) naar woonkamer, huisdeur(en).
- Vluchtmogelijkheid voor aan bed gebonden persoon.
De uitraas- of "timeout"-ruimte.
Een verstandelijke handicap kan tot gedragsproblemen leiden, zoals zelfverwonding, vernielzucht, ongecontroleerde driftuitingen of apathie. Een uitraaskamer is dan een veilige ruimte waarin zo iemand zich in een dergelijke situatie kan afzonderen. Of afgezonderd kan worden. De persoon kan zo weer tot rust komen, zonder kans om zichzelf te verwonden.
De uitraasruimte is bedoeld om de gehandicapte die zulke problemen ondervindt tegen zichzelf te beschermen, als mede om de ouders/verzorgers in staat te stellen om beter toezicht uit te oefenen. Bv. door middel van een camera of slagvaste ruit.
Afbeelding: Barry Emons.
Aandachtspunten.
Afbeelding: Barry Emons.
De inrichting van deze ruimte dient in overleg met behandelaars en betrokkenen tot stand te komen en is individueel bepaald. Meestal zijn de wanden rondom met zacht materiaal bekleed en zijn er geen scherpe hoeken. Er is doorgaans weinig meubilair, hooguit een bed, aanwezig. Zaken als een cv-radiator ed. zijn afwezig of buiten bereik aangebracht. Combinaties met een andere ruimte, bv. een slaapkamer, zijn soms mogelijk. Dit moet altijd individueel beoordeeld worden.
In geval van een Wmo-aanvraag moet een uitraasruimte altijd "het belang van de verstandelijk gehandicapte dienen". Gaat het bij de gevolgen van de gedragsproblemen om de belangen van anderen, bijvoorbeeld hinder, of het tot rust kunnen komen van ouders of verzorgers, dan is er geen sprake van een uitraasruimte in de zin van de Wmo. Daarmee vervalt tevens de mogelijke subsidiëring!
De uitraasruimte viel expliciet als "bovenwettelijke voorziening" onder de voormalige Wvg.
In de Wmo worden voorzieningen voor personen met verstandelijke beperkingen formeel niet genoemd. Te denken valt naast de uitraaskamer aan bv. een "snoezelruimte". Op grond van het "compensatiebeginsel" binnen de Wmo is er principiëel ruimte gekomen voor "maatwerkvoorzieningen" ten behoeve van andere beperkingen dan uitsluitend "ergonomische". Er moet echter wel sprake zijn van beperkingen "in het wonen". Uitgesloten zijn dus bv. "therapievoorzieningen".
Blijf op de hoogte!
Ir Grootveld op:
